Dünyada tüm yaşlarda en sık görülen ve kanser kaynaklı ölümlerin birinci nedeni olan akciğer kanseri, erkeklerde daha fazla olmak üzere her iki cinsiyette de ortaya çıkabiliyor. Akciğer kanseri nedeniyle bildirilen ölümlerin yüzde 62’si ise 65 yaşın altında gerçekleşiyor. Ülkemizde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 90’ı sigara nedeniyle ortaya çıkarken; erkek cinsiyete sahip olmak, aile hikayesi bulunması, mesleksel ve çevresel manada radon ve astbest üzere kimyasallara maruz kalmak ve tüberküloz ile KOAH üzere hastalıklar akciğer kanserine yakalanma riskini artırıyor. Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Selda Kaya, akciğer kanseri ve risk faktörleri ile ilgili bilgi verdi.
Erken teşhis tedavi muvaffakiyetini artırır
Akciğer kanseri, olağan akciğer dokusu içinde birtakım hücrelerin denetim dışı çoğalarak akciğer içinde kitle oluşturmasıdır. Hastalığın ilerlemesi ile etraf dokulara yahut deveran yoluyla başka organlara da yayılabilen akciğer kanseri, kanser kaynaklı ölümlerin birinci nedenini oluşturmaktadır. Erken evrede teşhis alan akciğer kanseri hastalarında sağ kalım oranı yüksek olurken, ileri evre kanserlerde ise bu oran düşmektedir. Bu sebeple akciğer kanserinde teşhisin erken evrede yapılabilmesi hayli kritiktir.
Uzun mühlet sigara içen her 7 bireyden 1’inde akciğer kanseri gelişir
Hiç sigara içmeyenler yahut sigara içmeyi bırakmış olanlara nazaran, halihazırda sigara içen bireylerde yeni akciğer kanseri hadisesi görülme oranı daha yüksektir. Günde içilen sigara ölçüsü ve içilen yıl sayısı artıkça akciğer kanseri olma riski artmaktadır. Uzun müddet (ortalama 30 yıl ) sigara içenlerin yaklaşık 1/7’sinde akciğer kanseri gelişir. Lakin sigaranın bırakılmasını takip eden 10 yıl içinde akciğer kanseri gelişme riski olağan popülasyona nazaran yüzde 50 oranında azalır. Sigara içimi yaygınlığı açısından ülkemizde akciğer kanseri görülme oranlarında hala erkek cinsiyet ön plandadır.
Kanserin evresi tedavi biçimini belirler
Akciğer kanserinin tanısı için öncelikle göğüs hastalıkları konusunda uzman bir doktor tarafından fiziki muayene gerçekleştirilir. Muayene ile birlikte akciğer röntgeni, bilgisayarlı tomografisi, balgam sitolojisi, bronkoskopi, ince iğne aspirasyonu, torasentez, torakoskopi, ve torakotomi üzere teşhis testleri istenebilir. Akciğer kanserinin evresinin saptanması tedavi formunu belirleme ve hastalığın yükünü tespit etmek açısından değerlidir. Hastalığın diğer organlara yayılıp yayılmadığı, hastanın efor kapasitesi ve günlük ömür içindeki hareketliliği de evreleme kadar tedavi muvaffakiyetini tesirler.
Bu faktörler akciğer kanseri riskini artırabilir
Akciğer kanseri için genel risk faktörleri ortasında genetik ve çevresel faktörler bulunmaktadır. Akciğer kanseri açısından yüksek risk taşıyan kümeler ise şu biçimde sıralanabilir:
- Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmış olduğu üzere, ülkemizde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 90’ı sigara kullanımına bağlı ortaya çıkmaktadır. Aktif bir tütün denetimi sağlandığında, akciğer kanserleri dahil olmak üzere tütün kullanımına bağlı her yıl yaklaşık 110 bin mevt önlenebilecektir.
- Erkek cinsiyet ön planda görülmesine rağmen son yıllarda bayanlar ortasında sigara içiminin yaygınlaşması sonucu cinsiyet farkı azalmaktadır. Akciğer kanseri; ülkemizde her iki cinsiyet için yıllık yüz binde 61,2 görülme sıklığına sahiptir
- Ailede akciğer kanseri hastası olması, toplumdaki başka bireylere nazaran akciğer kanseri olma riskini artırır.
- Mesleki yahut çevresel manada kimyasal unsur maruziyet hikayesi akciğer kanseri için riski iki kat artırmaktadır. Bununla birlikte, çevresel radyasyon kaynaklı radon gazı maruziyetinde yüzde 8-11, asbest maruziyetinde 1,5-5,4 kat oranında risk artışı bulunmaktadır. Radon gazı, akciğer kanserinde sigaradan sonra en kıymetli etken olup, akciğer kanserinin yüzde 3 ile 15’inden sorumludur.
- Kanserleşme açısından tüberküloz, pulmoner fibrozis yahut KOAH üzere yüksek risk kümesinde yer alabilecek hastalıklara sahip olunması akciğer kanseri riskini artırır.
- Fazla alkol tüketimi akciğer kanseri riskinin artmasına neden olur.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
